Περιεχόμενα

Περίοδοι

Ανθρωπιστικές και Επιστήμες Μηχανικού

Σπουδές

Υποτροφίες

Μείζον επίτευγμα

Έρευνα

Διδασκαλία

Επιστημονική καθοδήγηση

Διεθνείς Ενώσεις

Καινοτομίες

Ίδρυση νέων φορέων

Επιστημονικά περιοδικά - εκδοτικά προγράμματα

Πανεπιστημιακή διοίκηση

Συνεργασίες

Αναγνώριση

Κοινωνία

Δημοσιεύσεις

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γεώργιος Βέης, Αθήνα - Cambridge MA

Erik Tengström, Uppsala

Antonio Marussi, Trieste

Erik Grafarend, Munich; Stuttgart

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η διδακτορική διατριβή της Αγγελικής Τσορλίνη σχετικά με τη Γεωγραφία του Πτολεμαίου από την ψηφιακή σκοπιά (2011)

 

 

Διεθνής Ένωση Γεωδαισίας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Παραδείγματα απτικών χαρτών με ψηφιακές τεχνικές: Η πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκη (επάνω) και ένας Πτολεμαϊκού τύπου χάρτης της Ελλάδας

 

 

 

 

 

Η πρωτοβουλία για την κατάρτηση υπηρετούντων εκπαιδευτικών (In-service Training for Teachers) του Συμβουλίου της Ευρώπης, στη Θεσσαλονίκη: Συμμετέχοντες του πρώτου Σεμιναρίου (2000) Χρήση χαρτών, σύγχρονης χαρτογραφικής τεχνολογίας και του διαδικτύου στη διδασκαλία της Ιστορίας, από: Εσθονία, Λιθουανία, Τουρκία, Τσεχία, Λετονία, Μάλτα και Ρουμανία Κύπρο. Συνολικά, συμμετείχαν στο πρόγραμμα των τεσσάρων Σεμιναρίων (2000-2003) 50 εκπαιδευτικοί, επίσης από: Αλβανία, Βουλγαρία, Σλοβενία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Σκωτία και Σουηδία

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Xαρτογραφική Επιστημονική Εταιρεία Ελλάδας

 

 

Η έκδοση 5 χρόνια λειτουργίας - Πεπραγμένα 1998-2002 του Εθνικού Κέντρου Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς. Το ΕΚΕΧΧΑΚ λειτούργησε από το 1997 μέχρι το 2013 και συνεχίζει ως Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧΑΚ) ενσωματωμένο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους

 

 

Γεωδαισία

Στο πεδίο της Γεωδαισίας η διδασκαλία και έρευνα καλύπτει θέματα παγκόσμιων προτύπων μοντέλων Γης, γεωμετρικής και φυσικής γεωδαισίας με έμφαση στις εφαρμογές δορυφορικών μεθόδων στην επίγεια γεωδαισία, διαφορική γεωμετρία και εφαρμογές στη γεωδαισία και γεωδυναμική. Εταίρος της Διεθνούς Ένωσης Γεωδαισίας, 1999.

Χαρτογραφία

Στο πεδίο της Χαρτογραφίας η διαδασκαλία και έρευνα καλύπτει θέματα γενικής, μαθηματικής και θεματικής χαρτογραφίας. Δίδαξε "Θεματική Χαρτογραφία" για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο ΕΜΠ (1978). Το 1980 εισήγαγε ψηφιακές τεχνολογίες και εφαρμογές στις χαρτογραφικές απεικονίσεις και αναπαραστάσεις στη νέα Έδρα Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, που μόλις είχε εκλεγεί. Στην περιοχή αυτή εργάζεται σε διεθνές επίπεδο μέχρι σήμερα με έμφαση στην Χαρτογραφική Κληρονομιά. Επίτιμος Εταίρος της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης, 2019.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η διδακτορική διατριβή της Μαρίας Παζαρλή σχετικά με τη χαρτογραφική προσέγγιση της Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή (2014)

 

Διεθνής Χαρτογραφική Ένωση

Περισσότερα

Ο Ευάγγελος Λιβιεράτος (1948) είναι Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ. To 1979 εξελέγη από την Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Tακτικός Kαθηγητής της Έδρας Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, όπου υπηρέτησε 36 χρόνια, μέχρι τις 31 Αυγούστου 2015, ως μέλος του Τομέα Γεωδαισίας και Τοπογραφίας και του Τομέα Κτηματολογίου, Φωτογραμμετρίας και Χαρτογραφίας. Διετέλεσε ως εκλεγμένος Πρόεδρος, με τέσσερις θητείες, της Επιτροπής 'Χαρτογραφική Κληρονομιά στην Ψηφιακότητα' της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης (2015-2019). Από το 2006 ιδρυτής και εκδότης του διεθνούς διαδικτυακού περιοδικού e-Perimetron για τις επιστήμες και τεχνολογίες τις συναφείς με την ιστορία της χαρτογραφίας και των χαρτών. Μέλος του CartoGeoLab ΑΠΘ - Εργαστήριο Χαρτογραφίας & Γεωγραφικής Ανάλυσης και της Συμβουλευτικής Επιτροπής "Γεωδαισία" της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Είναι Εταίρος της Διεθνούς Ένωσης Γεωδαισίας (1999) και Επίτιμος Εταίρος της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης (2019).

Επιστημονικές περίοδοι

Η πρώτη περίοδος της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας, που άρχισε στις αρχές της δεκαετίας του '70, εξελίχθηκε στην περιοχή της γεωδαισίας με βαθμιαία μετατόπιση στην περιοχή της χαρτογραφίας από τα μέσα του '80, η οποία έγινε οριστική από τα μέσα του '90, διατηρώντας όμως πάντα ζωντανή, στην επιστημονική του συλλογιστική, τη γεωδαιτική σκέψη όπως τη διδάχτηκε κυρίως από τους ακαδημαϊκούς του δασκάλους Γεώργιο Βέη και Antonio Marussi.

Ανθρωπιστικές+Επιστήμες Μηχανικού

Εκτός από τις δραστηριότητες στις γεωχωρικές επιστήμες και τεχνολογίες, ιδιαίτερα στις απεικονίσεις, το μακρύ ζωηρό ενδιαφέρον του για τις τέχνες και τις επιστήμες του ανθρώπου (π.χ. ιστορία, λογοτεχνία, κινηματογράφος, θέατρο) έδωσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη, από τα μέσα του 2000, μιας γραμμής σκέψης που οδήγησε στις συγκλίσεις που προσφέρει η χαρτογραφική κληρονομιά, ένα πεδίο που συνδυάζει την ιστορική και μορφωτική παράδοση των χαρτών και της χαρτογραφικής απεικονιστικής (μαζί με τα χαρτογραφικά miracula και παράφερνα του παρελθόντος) με το σημερινό κυρίαρχο ρεύμα της ψηφιακότητας. Όραμά του για τον 21ο αι. είναι μια δημιουργική επαναπροσέγγιση της τεχνολογίας με τα ανθρωπιστικά και αντίστροφα, με την επαναπροσέγγιση να γίνεται με ανοιχτά μάτια και μυαλό, ανεκτικότητα, πλουραλισμό, εξωστρέφεια και φρεσκάδα ώστε να αναπτυχθούν σύνθετες και ελκυστικές κοινές περιοχές σκέψης, μελέτης, έρευνας και ανάπτυξης προς ώφελος και της τεχνολογίας και των ανθρωπιστικών που αποτελούν όλο και περισσότερο μέρος της ψηφιακής πολλαπλότητας

Σπουδές

Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές στο A' Πρότυπο Αρρένων Αθηνών στην Πλάκα (1965) και τις πανεπιστημιακές του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έλαβε το δίπλωμα του Αγρονόμου και Τοπογράφου Μηχανικού (1970) και τον τίτλο του διδάκτορα μηχανικού του ΕΜΠ (1974) με τον καθηγητή Γεώργιο Βέη. Το 1976 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα (Fil. Dr) των Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ουψάλα, με τον καθηγητή Erik Tengström. Το 1978 του απονεμήθηκε ο ακαδημαϊκός τίτλος του Υφηγητή του ΕΜΠ για τη διατριβή του 'Εφαρμογές της Διαφορικής Γεωμετρίας στη Γεωδαισία, Γεωφυσική και Χαρτογραφία'.

Υποτροφίες

Έχει λάβει υποτροφίες από το Ίδρυμα Alexander von Humboldt της Γερμανίας (δύο φορές), από το Ερευνητικό Ίδρυμα Smithsonian των ΗΠΑ, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών της Σουηδίας, την Ιταλική Γεωδαιτική Επιτροπή και την Επιτροπή Ερευνών του Πολυτεχνείου του Ντελφτ της Ολλανδίας.

Μείζον επίτευγμα

Το 2008 ανακάλυψε την ύπαρξη δύο διαφορετικών τύπων (A και Β) της Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα Βελεστινλή και παραλλαγών τους, του κορυφαίου έργου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της χαρτογραφίας του. Η ύπαρξη των δύο τύπων της Χάρτας του Ρήγα παρέμενε άγνωστη στους ιστορικούς από το 1797.

Έρευνα

Εργάστηκε ως βοηθός στο Εργαστήριο Τοπογραφίας (αργότερα Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας) και στο Κέντρο Παρατήρησης Δορυφόρων του ΕΜΠ (1969-1978) με τον καθ. Γ. Βέη, στις επίγειες εφαρμογές της γεωδαισίας των δορυφόρων, στην ηλεκτρονική τηλεμετρία και βαρυτημετρία καθώς και στο πρόγραμμα ερευνών του Γ. Βέη, Standard Earth Models και της δορυφορικής γεωδαισίας στο Smithsonian Astrophysical Observatory (SAO), στο Cambridge της Μασαχουσέτης στις αρχές της δεκαετίας του '70 (Smithsonian Year; NASA's Archive, Space Geodesy Data). Στα μέσα του '70 εργάστηκε στην Ουψάλα της Σουηδίας με τον καθ. Erik Tengström στον προσδιορισμό των δορυφορικών τροχιών μεγάλου ύψους και σε γεωδυναμικά πρότυπα συμπεριλαμβανομένων και των θαλάσσιων παλιρροιών. Εργάστηκε εκτεταμένα σε θέματα 'ενδογενούς τρισδιάστατης γεωδαισίας' (intrinsic 3D geodesy) στο Πανεπιστήμιο της Τεργέστης με τον ακαδημαϊκό της Εθνικής Ακαδημίας των Λυγκών (Accademia Nazionale dei Lincei) καθ. Antonio Marussi (1976-1980) και σε σχετικά θέματα διαφορικής γεωδαισίας του γήινου πεδίου βαρύτητας με τον καθ. Erik Grafarend στο Μόναχο και τη Στουτγάρδη, τα μέσα του '70 και του '80. Μετά την εκλογή του το 1979 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ως τακτικός καθηγητής στην Έδρα της Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας, η ερευνητική του δραστηριότητα, τη δεκαετία του '80, μοιράζεται μεταξύ θεμάτων της γεωδαισίας και της χαρτογραφίας, εστιάζοντας βαθμιαία στη χαρτογραφία, τις χαρτογραφήσεις και στις γεωχωρικές απεικονίσεις, περιοχές που, μετά τα μέσα του '80, αποτελούν τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα τη δεκαετία του '90 και ιδιαίτερα από τα μέσα της μέχρι σήμερα (βλ. το θεματολόγιο εισαγωγής στο ιστολόγιο). Πολλές επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά (π.χ. Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society; Reviews of Geophysics and Space Physics; Bulettin Géodésique; Manuscripta Geodaetica; Bollettino di Geofisica Teorica ed Applicata; Bolletino di Geodesia e Scienze Affini, Tectonophysics, Acta Geophysica Polonica; Cartographic Journal; Cartographica; International Journal of Cartography), επίσης σε βιβλία, πρακτικά συνεδρίων, τιμητικούς και συλλογικούς τόμους. Ιδιαίτερης σημασίας στην ανάπτυξη μιας 'νέας' Σχολής σκέψης σε γεωδαιτικά και γεωχωρικά θέματα στη Θεσσαλονίκη, τη δεκαετία του '80, ήταν η συμπόρευση και καρποφόρα συνεργασία με τον συνομήλικο συνάδελφο και φίλο Αθανάσιο Δερμάνη, ο οποίος και εκλέχτηκε λίγα χρόνια μετά (1982) τακτικός καθηγητής στο ΑΠΘ.

 

Δεκαετία του '80: Αθανάσιος Δερμάνης και Ευάγγελος Λιβιεράτος σε ακαδημαϊκή ευφορία στη Μεγάλη Ελλάδα!

Με τον Α. Δερμάνη σε κοινή και συμπληρωματική πορεία, έγιναν πολλά εκείνη την εποχή στην οργάνωση και εκσυγχρονισμό του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογραφών Μηχανικών ΑΠΘ στη διδασκαλία, την έρευνα και τις εφαρμογές, με ισχυρή εξωστρέφεια και έντονη διεθνή κινητικότητα (η "χρυσή" δεκαετία του '80!).

Διδασκαλία

Δίδαξε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα σε διάφορους τομείς της γεωδαισίας και χαρτογραφίας: και στα δύο πανεπιστημιακά τμήματα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της χώρας, στο ΕΜΠ (ελλειψοειδή γεωδαισία, φυσική γεωδαισία και βαρυτημετρία, θεματική χαρτογραφία) και στο ΑΠΘ (ελλειψοειδή γεωδαισία, θεωρία της γεωδαισίας, γενική χαρτογραφία, θεματική χαρτογραφία, μαθηματική χαρτογραφία, επιστήμη και τεχνολογία του τοπογράφου, μη-συμβατική χαρτογραφία). Στο ΔΠΘ, στην Ξάνθη, δίδαξε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (τεχνολογίες αποτύπωσης και απεικόνισης για αρχιτέκτονες) από την ίδρυσή του το 1999. Το 1991, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Φλώρινας του ΑΠΘ (τότε), τώρα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, δίδαξε ένα καινοτομικό μάθημα σχεδίασης, ανάγνωσης και χρήσης χαρτών για την υποστήριξη της διδασκαλίας με χάρτες στο Σχολείο. Ως επισκέπτης καθηγητής δίδαξε προπτυχιακά μαθήματα και σεμινάρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνια σε φοιτητές πολιτικούς μηχανικούς και μηχανικούς μεταλλείων, στο Πολυτεχνείο του Ντελφτ σε φοιτητές γεωδαίτες μηχανικούς, στο Πανεπιστήμιο της Παβία στις Σχολές Μηχανικών και Αρχιτεκτονικής και στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Κοινωνίας στη Μάντοβα της Ιταλίας. Δίδαξε επίσης μεταπτυχιακά μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, στη Διεθνή Σχολή Προχωρημένων Σπουδών (SISSA) της Τεργέστης και στο Διεθνές Κέντρο "Ettore Majora" (CCSEM) του Έριτσε. To 2016 διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο IUAV της Βενετίας. To 2018 δίδαξε στο διαπανεπιστημιακό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Cartography M.Sc., Erasmus Mundus Master of Science Programme στο Πολυτεχνείο της Βιέννης.

Επιστημονική καθοδήγηση

Ανέθεσε, επέβλεψε και εξέτασε πολλές διδακτορικές διατριβές στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Στουτγάρδη, Ντελφτ, Μιλάνο-Βενετία, Γκρόνιγκεν). Έδωσε μεγάλο αριθμό προσκεκλημένων διαλέξεων και σεμιναρίων σε διεθνές επίπεδο και ήταν εξωτερικός κριτής-αξιολογητής ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων σχετικών κυβερνητικών οργανισμών έρευνας τριών ευρωπαϊκών χωρών. Έλληνες και ξένοι φοιτητές του υπηρετούν σήμερα σε πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Καναδά, Ολλανδία και Ελβετία.

Διεθνείς Ενώσεις

Στο πλαίσιο των επιστημονικών του δράσεων στη Διεθνή Ένωση Γεωδαισίας (IAG) και στη Διεθνή Χαρτογραφική Ένωση (ICA) διετέλεσε πρόεδρος Ομάδων Εργασίας και Επιτροπών. Της Ομάδας Εργασίας της IAG Διαφορική γεωδαισία του πεδίου βαρύτητας (τέλη του '70) και της Ομάδας Εργασίας της ICA Ψηφιακές τεχνολογίες στη χαρτογραφική κληρονομιά (2005-2007). Η Γενική Συνέλευση της ICA στη Μόσχα τον εξέλεξε πρόεδρο της Επιτροπής Χαρτογραφική Κληρονομιά στην Ψηφιακότητα (2007-2011). Επανεξελέγη πρόεδρος της Επιτροπής για δύο ακόμη θητείες από τις Γενικές Συνελεύσεις της ICA στο Παρίσι (2011-2015) και στο Ρίο ντε Τζανέιρο (2015-2019).

Gifu, Ιαπωνία, 1996: Γνωστικοί χάρτες και παιδιά. Κοινό Σεμινάριο των Επιτροπών της ICA Θεωρητική χαρτογραφία και Χαρτογραφία για παιδιά

Καινοτομίες

Από τις αρχές της δεκαετίας του '80 εισάγει και αναπτύσσει στη Θεσσαλονίκη τη χαρτογραφία με ΗΥ (αυτοματοποιημένη χαρτογραφία, computer - aided/assisted cartography) και τις ψηφιακές μεθόδους στην ανάλυση των χαρτών και στην χαρτογραφική παραγωγή. Οι πρώτες εφαρμογές στην Ελλάδα των ψηφιακών μεθόδων στη μελέτη του γεωμετρικού περιεχομένου και των παραμορφώσεων των ιστορικών χαρτών έχουν την αφετηρία τους εκείνη την εποχή στο Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ. Το 1996 εισήγαγε στην Ελλάδα συστήματα χαρτογραφικής σχεδίασης και παραγωγής για άτομα με προβλήματα όρασης (visually impaired), βασισμένα σε ψηφιακές ρυθμίσεις και τεχνολογίες. Με τους συνεργάτες του, την καθ. Χρυσούλα Μπούτουρα (ΑΠΘ) και τον υποψ. διδάκτορα Kώστα Παπαδόπουλο (τώρα καθ. στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) εφάρμοσε σχετικές καινοτόμες διεπαφές στο σύστημα απτικότητας Braille. Το 1999 το πρωτότυπο του πρώτου άτλαντα πόλης, για άτομα με προβλήματα όρασης, με απτικούς χάρτες του κέντρου της Θεσσαλονίκης παραδόθηκε στις αρχές του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης.

Η παράδοση του απτικού Άτλαντα της Θεσσαλονίκης στην ηγεσία του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης, 1999

Σχεδίασε, οργάνωσε και συντόνισε στη Θεσσαλονίκη την Ευρωπαϊκή σειρά σεμιναρίων για τη Χρήση χαρτών, σύγχρονης χαρτογραφικής τεχνολογίας και του διαδικτύου στη διδασκαλία της Ιστορίας, με την έγκριση και την υποστήριξη του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και το (τότε) Εθνικό Κέντρο Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς, από το 2013 Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς των ΓΑΚ. Ένα τετραετές πρόγραμμα, 2000-2003, [1] [2] [3] [4] στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΣτΕ για την κατάρτηση υπηρετούντων εκπαιδευτικών (In-service training for teachers), απευθυνόμενο σε εκπαιδευτικούς από τα νέα κράτη μέλη του ΣτΕ, αλλά και των παλαιότερων κρατών μελών. Από το 2006 σχεδίασε και είναι ο κύριος οργανωτής του συνεχιζόμενου μέχρι σήμερα ετήσιου διεθνούς Συνεδρίου με θέμα τις Ψηφιακές Προσεγγίσεις στη Χαρτογραφική Κληρονομιά, μια δεκάχρονη συνεργατική πρωτοβουλία, σε διεθνές επίπεδο, με ορίζοντα το 2019. Τα μέχρι τώρα συνέδρια έχουν διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη (2006 και 2019), Αθήνα (2007), Βαρκελώνη (2008 και 2012), Βενετία (2009 και 2017), Βιέννη (2010), Χάγη (2011), Ρώμη (2013), Βουδαπέστη (2014), Κέρκυρα (2015), Ρίγα (2016), Μαδρίτη (2018) και σε συνεργασία, αντίστοιχα, με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Χαρτογραφικό Ινστιτούτο της Καταλονίας, το Πανεπιστήμιο IUAV της Βενετίας, το Πολυτεχνείο της Βιέννης, τα Εθνικά Αρχεία της Ολλανδίας, την Ιταλική Γεωγραφική Εταιρεία, το Πανεπιστήμιο Eötvös της Βουδαπέστης, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Λετονίας, το Εθνικό Γεωγραφικό Ινστιτούτο της Ισπανίας.

Το καινοτομικό χαρτογραφικό πρόγραμμα της Κοζάνης (2008-2010) έβαλε τις βάσεις για την εφαρμογή ενός πολύπτυχου πρωτοβουλιών και συνεργατικών δράσεων με την τοπική κοινωνία και τα σχολεία, όπως π.χ. η συστηματική σειρά των διαλέξεων στο πρόγραμμα Κυριακές στη Χαρτοθήκη, το εκπαιδευτικό παιχνίδι χαρτογραφικής δράσης Χαρτογραφώντας την πόλη μου! για μαθητές του Δημοτικού καί άλλες σχετικές δράσεις

Επικεφαλής του καινοτόμου ερευνητικού προγράμματος (2008-2010) του ΑΠΘ, του Δήμου Κοζάνης και της ιστορικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης, με ρίζες στον 17ο αι., για τη δημιουργία και την ανάπτυξη της Δημοτικής Χαρτοθήκης Κοζάνης (βλ. το εκθεσιακό πρόγραμμα) στο πλαίσιο και της προοπτικής της Νέας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (το νέο σύγχρονο υπό κατασκευή κτήριο προβλέπεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2015). Αυτή η νέα Βιβλιοθήκη σχεδιάζεται να λειτουργήσει ως ένα μελλοντικό καινοτόμο κοινωνικό, μορφωτικό και οικονομικό αναπτυξιακό κέντρο για την περιοχή της Κοζάνης φιλοδοξώντας σε μια ισχυρή εθνική και διεθνή απήχηση, βλ. Youtube 4/2/2014. Από το 2016 συνεργάζεται με την Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης ΑΠΘ, ως μέλος του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας & Γεωγραφικής Ανάλυσης AΠΘ (CartoGeoLab AUTH).

Ίδρυση νέων φορέων

Το 1994 ίδρυσε τη ΧΕΕΕ, τη Χαρτογραφική Επιστημονική Εταιρία Ελλάδας. Ως πρώτος πρόεδρός της (1994-1999) φρόντισε για την ένταξή της ως τακτικού μέλους της ICA και καθιέρωσε το θεσμό των Εθνικών Χαρτογραφικών Συνεδρίων, ετήσιων από το 1994 μέχρι το 2000 και ανα διετία μετά, αριθμώντας από τότε 13 Συνέδρια που έχουν διεξαχθεί σε 12 πόλεις ανά την Ελλάδα, εκδίδοντας και τη σχετική σειρά των Πρακτικών τους, με την επιμέλεια κυρίως του καθ. Μύρ. Μυρίδη, του προέδρου της περιόδου 2000-2008. Το 1997 σχεδίασε, πρότεινε και πραγματοποίησε την ίδρυση στη Θεσσαλονίκη του Εθνικού Κέντρου Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς Εθνική Χαρτοθήκη ενός δημόσιου φορέα ιδιωτικού δικαίου, με ψηφιακό προσανατολισμό, μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα.

Η ίδρυση του ΕΚΕΧΧΑΚ, όπως έγινε γνωστός ο φορέας, εγκρίθηκε ομόφωνα από την Ελληνική Βουλή και το νέο χαρτογραφικό Κέντρο (υπό την καθοδήγησή του από το 1997 μέχρι το 2006 και από 2011 μέχρι το 2013) ήταν δραστήριο και παραγωγικό σε εθνικό και διεθνές επίπεδο μέχρι την ενσωμάτωσή του το 2013 στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) ως μονάδα τους με το όνομα Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧΑΚ).

Επιστημονικά περιοδικά- εκδοτικά προγράμματα

Διετέλεσε μέλος της εκδοτικής επιτροπής του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού Manuscripta Geodaetica, από την ίδρυσή του στα μέσα της δεκαετίας του '70 και για αρκετά χρόνια μετά. Το MG έγινε αργότερα το επίσημο περιοδικό της Διεθνούς Ένωσης Γεωδαισίας (IAG) και συγχωνεύτηκε αργότερα με το ιστορικό γεωδαιτικό περιοδικό Bulletin Géodésique για να ιδρυθεί το Journal of Geodesy. Στη δεκαετία του '80 ίδρυσε, επιμελήθηκε και έκδοσε δύο Ελληνικά περιοδικά, τα Γεωδαιτικά Τετράδια / Quaterniones Geodaeticae και το Ερατοσθένης / Eratosthenes, με αντικείμενο τις γεωδαιτικές και τοπογραφικές επιστήμες και διεθνή κυκλοφορία (στη ατελή βάση των εκδοτικών ανταλλαγών). Πολλοί από τους σημερινούς νεότερους Έλληνες πανεπιστημιακούς καθηγητές στην περιοχή των επιστημών του τοπογράφου μηχανικού, βρήκαν φιλόξενο βήμα για τις δημοσιεύσεις τους στα δύο αυτά περιοδικά κατά τα πρώτα βήματα της ακαδημαϊκής τους σταδιοδρομίας. Από το 2007 διευθύνει το ελληνικό εκδοτικό πρόγραμμα Tαξίδια με χάρτες σε τόπους και ουτοπίες σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Ζήτη της Θεσσαλονίκης. Είναι ο ιδρυτής, το 2006, και ο συντονιστής της έκδοσης του ελεύθερης πρόσβασης διεθνούς διαδικτυακού περιοδικού e-Perimetron για τις επιστήμες και τεχνολογίες τις συναφείς με την ιστορία της χαρτογραφίας και των χαρτών, που ιδρύθηκε με τη συνεκδοτική συμμετοχή επιστημόνων από Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία και Ελλάδα. Μέλος της εκδοτικής επιτροπής του περιοδικού International Journal of Cartography που εκδίδεται για την ICA από τον οίκο Taylor & Francis.

Πανεπιστημιακή διοίκηση

Διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ (1987-1989, 1989-1991), διεθυντής δύο Τομέων του Τμήματος, της Γεωδαισίας και Τοπογραφίας και του Κτηματολογίου, Φωτογραμμετρίας και Χαρτογραφίας και μέλος της Συγκλήτου του ΑΠΘ, όπως και μέλος πολλών επιτροπών του ΑΠΘ, της Πoλυτεχνικής Σχολής και του Τμήματος. Ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής (1982-1987) του νέου Πολυτεχνείου Κρήτης στα Χανιά, πρότεινε το 1983 την ίδρυση του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων (ΜΟΠ) και της οργάνωσής του σε τρείς Τομείς: της Ανίχνευσης και Εντοπισμού, της Τεχνολογίας και της Εξόρυξης. Με πρωτοβουλίες του ιδρύθηκε τότε μόνιμη θέση διδακτικού-ερευνητικού προσωπικού στην επιστημονική περιοχή τη συναφή με τον γεωδαιτικό εντοπισμό και τη γεωχωρική μηχανική. Παρακολούθησε στενά και δραστήρια, εκ μέρους της ΔΕ, την πρώτη κρίσιμη φάση ανάπτυξης και λειτουργίας του νέου αυτού Τμήματος, η σπουδαιότητα της ίδρυσης του οποίου, για την Κρήτη και τη χώρα, αναδεικνύεται τώρα (2012-2014), με τις ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή.

Ένα από τα κτήρια που φιλοξένησαν την πρώτη λειτουργία του Πολυτεχνείου Κρήτης στα Χανιά, στις αρχές-μέσα της δεκαετίας του '80

Έλαβε μέρος σε ομάδες εργασίας του Υπουργείου Παιδείας για τη μελέτη πανεπιστημιακών θεμάτων και συμμετείχε ενεργά από το 1994 μέχρι το 2002 στην Επιτροπή Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας του Συμβουλίου της Ευρώπης (Council of Europe Higher Education and Research Committee - HER) ως ακαδημαϊκό μέλος της Γενικής Συνέλευσης. Έλαβε μέρος σε ομάδες εμπειρογνωμώνων και σε συνέδρια της Επιτροπής HER του Συμβουλίου της Ευρώπης (Στρασβούργο, Παρίσι, Μάλτα, Άγκυρα, Κατάνια κ.α.), κυρίως για θέματα 'Ερευνας και Δια Βίου Μάθησης (Life Long Lerning for Equity and Social Cohesion, 1997-2001) και ήταν από τους κεντρικούς ομιλητές στο καταληκτικό συνέδριο του προγράμματος του Συμβουλίου της Ευρώπης, Δια Βίου Μάθηση για την Ισότητα και την Κοινωνική Συνοχή, στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (2001).

Το 1998 εξελέγη από τη Γενική Συνέλευση της Επιτροπής HER μέλος του Γραφείου της - Council of Europe HER Bureau - στο Στρασβούργο, εκλεγμένος για δύο διετείς θητείες (1998-2000 και 2000-2002).

Συνεργασίες

Στο γενικό πλαίσιο της Χαρτογραφικής Κληρονομιάς συνεργάζεται στην Ελλάδα με τον Τομέα Νεοελληνικών Ερευνών, του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς των Γενικών Αρχείων του Κράτους, με το μορφωτικό ίδρυμα MIET-EΛΙΑ, με την Αγιορειτική Χαρτοθήκη της ΙΜ Σίμωνος Πέτρας, με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης. Επίσης με πανεπιστημιακούς μελετητές από τα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Θεσσαλονίκης, Αθήνας και Κέρκυρας. Πολυετής είναι η στενή συνεργασία του με τα εργαστήρια φωτογραμμετρίας, τοπογραφικών τεχνολογιών και απεικονίσεων του Πανεπιστημίου IUAV της Βενετίας, του Πανεπιστημίου της Μπολώνια και του Πολυτεχνείου του Μιλάνου. Επίσης συνεργάζεται με το Χαρτογραφικό Ινστιτούτο της Καταλονίας στη Βαρκελώνη, το ΠΙΤΚ της Λευκωσίας, το τμήμα χαρτογραφίας και γεωπληροφορικής του Πανεπιστημίου Eötvös της Βουδαπέστης, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Σκωτίας στο Εδιμβούργο, την Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας. Πρόσφατες συνεργασίες του περιλαμβάνουν ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και βιβλιοθήκες με χαρτογραφικές δραστηριότητες (Βιέννη, Μόναχο, Ζυρίχη, Λιουμπλίανα, κ.ά.).

Αναγνώριση

Η μελέτη του Differential geometry of the gravity field ανακοινώθηκε από τον ακαδημαϊκό Antonio Marussi (1977) στην Εθνική Ακαδημία των Λυγκών της Ρώμης (Accademia Nazionale dei Lincei), Τάξη των Μαθηματικών, Φυσικών και Επιστημών της Φύσης
To 1991 έλαβε τη διάκριση Fellow της Διεθνούς Ένωσης Γεωδαισίας. Η διεθνής γεωδαιτική του συμβολή αναφέρεται στην έγκυρη ιταλική Εγκυκλοπαίδεια Treccani. Ήταν ανάμεσα στους επιλεγμένους ξένους ομιλητές, που προσκλήθηκαν για τις επετειακές διαλέξεις στο πλαίσιο των επίσημων εορτασμών για την επέτειο των 900 ετών (1087-1987) του Alma Mater Studiorum της Μπολώνια. Η ομιλία του δόθηκε στις 2 Ιουλίου 1987 στo Archiginnasio. Επιλέχτηκε ως αξιολογητής στην εξωτερική επιτροπή αξιολόγησης του διδακτικού και ερευνητικού έργου του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών της Σχολής Μηχανικών του Πανεπιστημίου της Μπολώνια (2005). Το 2014, στην επέτειο των 20 χρόνων της, έλαβε την τιμητική διάκριση της Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας, ως ο ιδρυτής της και πρώτος πρόεδρος.

Ο έπαινος του μαθητή

Καθηγ. Αλεξάνδρα Κουσουλάκου

Στην εκδήλωση που οργάνωσαν οι Εκδόσεις Ζήτη στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου 2009, για τα 30 χρόνια καθηγεσίας του Ε. Λιβιεράτου (1979-2009), η φοιτήτριά του, της Τάξης του 1983, Αλεξάνδρα Κουσουλάκου μίλησε για τον δάσκαλό της:

Ως παλιά μαθήτρια του Βαγγέλη Λιβιεράτου θα πρέπει να σας ομολογήσω ότι στο πρώτο‐πρώτο μάθημά του στο Τμήμα Τοπογράφων του ΑΠΘ, αρχές Νοεμβρίου του 1979, το ακροατήριο ήταν ελάχιστο. Στο δεύτερο μάθημα όμως και σε όλα όσα ακολούθησαν από τότε, οι αίθουσες ήταν πάντα ασφυκτικά γεμάτες. Και επειδή ως καλή μαθήτρια εγώ ήμουν παρούσα στο πρώτο μάθημα, μπορώ πολύ καλά να εξηγήσω τους λόγους αυτού του φαινομένου.
Ηταν προφανές από την αρχή ότι ο νέος μας καθηγητής είχε την ικανότητα να εμπνέει τους φοιτητές του, με όλες του τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες, πράγμα πρωτόγνωρο για μάς τότε. Και πρώτα-πρώτα με τη διδασκαλία του: στα μαθήματά του, μας αποκάλυπτε με ενθουσιώδη και αριστοτεχνικό τρόπο, νέα πεδία όπως η Γεωδαισία και η Χαρτογραφία (Γενική, Μαθηματική, Θεματική Χαρτογραφία).
Από την πρώτη κιόλας χρονιά που τα διδαχτήκαμε είχε προετοιμάσει αναλυτικές Πανεπιστημιακές Σημειώσεις για τα μαθήματά μας (πράγμα που δεν συμβαίνει συχνά, ακόμη και σήμερα). Πολύ σύντομα ακολούθησαν ολοκληρωμένα βιβλία. Για παράδειγμα το βιβλίο της Χαρτογραφίας (Γενικής και Θεματικής) των αρχών της δεκαετίας του 1980 (από τις Εκδόσεις Ζήτη), αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα πλήρες και ολοκληρωμένο Ελληνικό βιβλίο Χαρτογραφίας, ένα σύγγραμα αναφοράς, χωρίς να υπάρχει άλλο ανάλογο μέχρι τώρα.
Και πώς να υπάρξει άλλο ανάλογο, όταν εκείνο το βιβλίο Χαρτογραφίας ξεκινάει με ποίηση. Στην πρώτη σελίδα συναντάμε έναν χάρτη στο ποίημα του Νίκου Καββαδία (Μαραμπού, 1933) που λέει:
« Θυμάσαι που ταξίδια ονειρευόμουνα
κι είχα ένα διαβήτη κι ένα χάρτη
και πάντα για να φύγω ετοιμαζόμουνα
κι όλο η μητέρα μούλεγε – το Μάρτη »

Ο καθηγητής μας, παρ’ όλο που τα μαθήματα που μας έκανε θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «μαθηματικά» και «τεχνικά» δεν ήταν μόνο τεχνοκράτης του αντικειμένου του. Πέρα από τη λογική της Επιστήμης μας έδειχνε ότι για να ερμηνεύσουμε τον κόσμο υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι, όπως η Τέχνη.
Κάνοντας λοιπόν αυτή τη σύντομη αναδρομή, αυτό που συνειδητοποιώ είναι ότι από την αρχή αυτών των 30 χρόνων υπήρχαν οι πυρήνες όλων εκείνων των θεμάτων που τον απασχολούσαν και που θα αναδεικνύονταν εντονότερα και πλουσιότερα στην πορεία του χρόνου.
Ένα παράδειγμα τέτοιου θέματος ήταν κι αυτό της Διπλωματικής μου εργασίας, που έγινε υπό την επίβλεψή του και που είχε σαν αντικείμενο την μελέτη των παραμορφώσεων των παλιών χαρτών: ένα θέμα πρωτοποριακό για τα ελληνικά χαρτογραφικά δεδομένα της δεκαετίας του 1980, που τότε αντιμετωπίζονταν και ως «εκκεντρικό», ενίοτε, από ορισμένους.
Σήμερα, βέβαια, υπάρχει ολόκληρη Επιτροπή στη Διεθνή Χαρτογραφική Ενωση, την ICA, η Επιτροπή «Ψηφιακές Τεχνολογίες στη Χαρτογραφική Κληρονομιά», της οποίας εμπνευστής, δημιουργός και Πρόεδρος είναι βεβαίως ο Βαγγέλης και η οποία είναι από τις πλέον δραστήριες και καταξιωμένες παγκόσμια, με διεθνή αναγνώριση από τους ειδικούς εντός και εκτός της ICA.
Οσο για την ποίηση, σας θυμίζω τους «Χάρτες στα Ποιήματα», ένα Ανθολόγιο Ελληνικών ποιημάτων και τραγουδιών με χάρτες στους στίχους, συμμετοχή στην Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (Μάρτιος 2009) της Δημοτικής Χαρτοθήκης Κοζάνης, επικεφαλής της οποίας είναι ως γνωστόν ο Βαγγέλης.
Το Διδακτορικό μου στη Χαρτογραφία στο Πολυτεχνείο του Delft, στην Ολλανδία, δεν θα μπορούσε να ξεκινήσει χωρίς τη δική του έμπνευση και υποστήριξη και τις διεθνείς του επαφές. Στα χρόνια που έμεινα εκεί, διαπίστωσα την μεγάλη εκτίμηση και αγάπη προς το πρόσωπό του από τους συναδέλφους του καθηγητές Γεωδαισίας στην Ευρώπη, η οποία έδωσε, εν τέλει, ευκαιρίες και σε μένα. Και βέβαια, δεν θέλω να ξεχάσω την όλη κατοπινή του υποστήριξη και βοήθεια, χάρις στην οποία μπορούμε να είμαστε σήμερα Ακαδημαϊκά συνάδελφοι.
Και για να τελειώσω θα ξαναγυρίσω στο αποκαλυπτικό εκείνο πρώτο μάθημα του καθηγητή μας, τον Νοέμβριο του 1979 στη Θεσσαλονίκη, όταν ανάμεσα στα άλλα και θέλοντας να μας πεί ότι πρέπει να ονειρευόμαστε και να προσπαθούμε, θυμάμαι ότι μας ανέφερε αυτό που γράφει ο Καζαντζάκης στην αρχή του Αλέξη Ζορμπά: «στη ζωή μου οι μεγαλύτεροί μου δάσκαλοι στάθηκαν τα όνειρα και τα ταξίδια».
Θέλω λοιπόν να πώ τώρα κι εγώ ότι ευχαριστώ τον δικό μας δάσκαλο για τα όνειρα και για τα ταξίδια

Κοινωνία

Από τις 21 Ιουνίου 2012 μέχρι τις 24 Ιουνίου 2013 υπηρέτησε ως Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας (εξωκοινοβουλευτικό μέλος).


Ομιλία στη Βουλή

Από το 1994 μέχρι το 1997 διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης 3 (ΕΡΤ3) με έδρα τη Θεσσαλονίκη.